Biomassa en bio-energie zijn belangrijke pijlers van een duurzame energievoorziening. Over de wijze waarop deze duurzame bronnen het best kunnen worden ingezet, bestaat een aantal vragen. De NVDE-leden die actief zijn in bio-energie beantwoorden
in deze notitie de belangrijkste vragen over één van de belangrijkste soorten, namelijk houtige biomassa.
1. Is biomassa nodig om de klimaatdoelen van Parijs te halen, naast zon- en windenergie?
2. Is er voldoende biomassa voor de plannen in het Klimaatakkoord?
3. Worden er niet hele bossen gekapt voor bio-energie en is het CO2-neutraal?
4. Schaadt Nederland arme landen als we hun biomassa importeren?
5. Is biomassa niet te waardevol om er energie van te maken?
6. Vervuilt het stoken van biomassa de lucht?
7. Hoeveel uitstoot van stikstof veroorzaakt het verbranden van biomassa?
8. Hoe weet je dat biomassa duurzaam is?
9. Willen mensen wel naast een biomassacentrale wonen?
10. Is biomassa niet blijvend veel te duur?
Download het informatieblad hieronder voor alle antwoorden!
Verwarmen op hout: een uitstekende manier om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van ons milieu, onder meer door het terugdringen van co2-uitstoot en een zeer lage uitstoot van fijnstof. Logisch dat de biomassaketel al jarenlang terrein wint, al blijft het toch wat vreemd dat we, in vergelijking met bijvoorbeeld Duitsland en Oostenrijk, behoorlijk achterblijven.
En dat is jammer, want de mogelijkheden en kansen liggen er. Volop. Dat achterblijven heeft voor een deel te maken met onwetendheid en een gebrek aan (technische) kennis. Ben Schoormans, directeur Bio Energie op Maat: “Er valt nog heel
veel te winnen.”
Download het volledige artikel uit het vakblad installatietotaal hieronder!
Het kennisdocument houtstook in Nederland - september 2018
De uitstoot van fijnstof daalt ondanks een toenemende warmteproductie. Dat is een belangrijke conclusie uit het ‘Kennisdocument Houtstook in Nederland’, dat RVO publiceerde. Het vervangen van oudere kachels en open haarden door modernere en schonere, leidt tot minder uitstoot van fijnstof, ondanks de toenemende energieopwekking.
Een voorbeeld: een moderne houtgestookte ketelinstallatie die duizenden woningen verwarmt, veroorzaakt evenveel fijnstof in de directe omgeving als één verouderde houtkachel die af en toe wordt gestookt in één huis.
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie wil deze trend graag versnellen: vervang verouderde kachels en open haarden zo snel mogelijk door veel schonere biomassaketels of pelletkachels. Alle mogelijke technieken, inclusief de inzet van hout en houtpellets, zijn nodig voor het behalen van de klimaatdoelstellingen. Tegelijk is het verminderen van (lokale) luchtverontreiniging van belang.
Bijgevoegde infographic toont op basis van het Kennisdocument Houtstook dat open haarden 100 keer zoveel fijnstof (PM2,5) uitstoten per PJ opgewekte energie als pelletketels.
Hout- en pelletkachels en -ketels kennen strenge kwaliteitseisen, zowel aan de installatie als aan de gebruikte biomassa. De sector pleit voor betere handhaving van deze eisen. Daarnaast kunnen ook financiële en communicatieve instrumenten worden ingezet om het gebruik van schone ketels en kachels te bevorderen. Een subsidie op het vervangen van oude kachels door nieuwe toestellen zou echt zoden aan de dijk zetten voor de reductie van fijnstof. Daarnaast pleit de sector ervoor dat er vanaf 2019 alleen nog toestellen mogen worden geplaatst die voldoen aan de Ecodesign richtlijn en dat er een meldplicht komt voor de plaatsing van een toestel zodat naleving van het Bouwbesluit mogelijk is.
Vier brancheorganisaties voor biomassaketels en (pellet)kachels zijn vertegenwoordigd in de NVDE: Nederlandse Vereniging voor Biomassa Ketel Leveranciers (NBKL), Platform Bioenergie (PBE), Nederlandse Branchevereniging Pelletkachel Industrie (NBPI) en Nederlandse Haarden en Kachelbranche (NHK).
Download het officiële "kennisrapport houtstook in Nederland" hieronder!
Biomassa als alternatief voor gasverwarmingstoestellen
Nu Nederland af moet van het gas zal gezocht moeten worden naar alternatieven. In de media wordt vaak gesproken over de verschillende opties, echter niet over biomassa. Deze optie is veelal goedkoper, maar is veel negatief in het nieuws. Vaak gaat de discussie over of biomassa wel zo duurzaam is als wordt beweerd of maakt men zich zorgen over de emissie. Is dit terecht?
Mark Likkel (Atechpro), Wiebe Detmar (ETA Nederland) en Ben Schoormans (Bio Energie op Maat) vertellen. Download het volledige artikel hier.
Wat is biomassa en wat is de invloed hiervan op het milieu?
Likkel: “Biomassa is niets anders dan opgeslagen zonne-energie, in de vorm van hout, maiskernen, olijfpitten en dergelijke. De korte CO2-kringloop is tegenwoordig algemeen bekend. Biomassa is net als zonne-en windenergie volledig in balans met de
natuur. Biomassa is niet onderhevig aan geopolitieke situaties en zal nooit stoppen met groeien.”
Wat is een biomassaketel?
Detmar: “Een professionele biomassaketel is in niets te vergelijken met een houtkachel of haard. Dit apparaat is voorzien van de meest vooruitstrevende verbrandingstechnieken waardoor er een volledige en vooral schone verbranding plaatsvindt. Juist hier ligt het verschil met budgetketels, kachels en haarden. De emissies bij dit soort toestellen liggen vaak tientallen zo niet honderden malen hoger en dit zorgt vanzelfsprekend voor overlast.”
Hoe betrouwbaar is een biomassaketel?
Schoormans: “In andere Europese landen zoals Oostenrijk en Duitsland worden dit soort systemen al decennia lang op grote schaal gebruikt. De biomassaketels zijn daar gedurende tientallen jaren doorontwikkeld tot zeer schone en betrouwbare warmtebronnen. Daar is eenvoudig geen discussie over het wel of niet gebruiken van biomassa als duurzame energiebron. Hele dorpen draaien op dit soort verwarmingssystemen. De regelgeving is in die landen zeer streng. Men mag daarom alleen stoken met biomassaketels die voldoen aan de veiligheids- en milieueisen. Hierop wordt gecontroleerd en gehandhaafd. De bedrijfsmatige houtstokers in Nederland worden al gecontroleerd, de particuliere houtstokers nog niet.”
De media spreekt negatief over biomassa, klopt dit volgens jullie?
Detmar: “In de media worden soms beelden geschetst die niet relevant zijn voor de gangbare biomassa-verwarming. De uitzending van Zembla liet zien dat er grote bossen in Amerika en Canada werden gerooid. Dit was echter hout wat hoofdzakelijk bedoeld was als bijstook voor de grote kolencentrales. Deze centrales draaien op enorme overheidssubsidies en het is terecht de vraag of dit wel zinvol is. Bij ‘kleinschalige’ biomassaverwarming voor woningen, bedrijven, overheden
en onder andere intensieve veeteelt wordt echter gebruikgemaakt van regionaal hout of overige biomassa. Dit hout is doorgaans snoei- en resthout zodat het daarom vele malen zinvoller is om te gebruiken.
Naast een stuk duurzaamheid schept dit ook werkgelegenheid. Televisiepresentator Arjen Lubach had het erover dat biomassa meer CO2-uitstoot dan gas. Als referentie werd een biomassa gestookte elektriciteitscentrale genoemd. Het mag duidelijk
zijn dat het rendement van stroomopwekking doorgaans een derde, of nog lager, is van de totale energie-input. Bij een goede biomassaketel is het nettorendement van de energie-input rond de 95 procent. Er zijn maar weinig duurzame middelen die dit
halen. Het is daarom veel efficiënter, dat de biomassa gebruikt wordt voor ‘kleinschalige’ biomassaketels in plaats van elektriciteitscentrales.”
Zijn jullie niet bang dat het hout opraakt in Nederland?
Schoormans: “Met een goed en doordacht beleid is het relatief eenvoudig om biomassa in Nederland hernieuwbaar te maken. De totale houtvoorraad is zowel in Nederland als op Europees niveau de afgelopen decennia gegroeid, en kan bij een goed
beleid blijven groeien. Men moet niet vergeten dat door de nieuwbouw en/of renovatie de gemiddelde energievraag per huishouden behoorlijk daalt. Naast hout zijn er veel meer vormen van biomassa die ook omgezet kunnen worden in nuttige warmte.”
Een veelgenoemd tegenargument tegen biomassa is de fijnstof-uitstoot, klopt dit?
Likkel: “Fijnstof is schadelijk en men moet zeker maatregelen nemen om de stofemissie te reduceren. Het merendeel van de fijnstof komt echter van de natuur, verkeer en industrie. In Nederland hebben we fijnstof uit het Ruhrgebied, van de zee, maar zelfs ook van de Sahara. Wanneer iemand 15.000 kilometer elektrisch rijdt, is dat vergelijkbaar met een goede biomassaketel die een heel jaar een woning verwarmt. Dit is iets wat veel mensen niet weten. Dat milieupartijen tegen de fijnstofproblematiek
aanschoppen is doorgaans terecht. Vergeet niet dat in Nederland meer dan 80 procent van de kachels en haarden geen keurmerk of betrouwbaar emissierapport heeft. De stofemissies zijn bij dit soort toestellen vele malen hoger dan bij een goede biomassaketel. Het is goed dat hier werk van gemaakt wordt, de betere biomassaketels voldoen al ruimschoots aan de zeer strenge Nederlandse emissierichtlijnen. Enkele biomassaketelproducenten zijn al volop bezig met het ontwikkelen van
technieken om de stofemissie naar bijna nul te reduceren. Het is echter een taak van de overheid om controle uit te voeren
op bijvoorbeeld de fijnstofemissie van de huidige toestellen. Wij zijn er in ieder geval klaar voor.”
Wat vinden jullie van het manifest voor warmtepompen dat is ingediend bij de overheid?
Detmar: “Een warmtepomp is voor een nieuwbouwwoning met LTV zeker een alternatief. Wat men vaak vergeet is dat
hierbij ook indirect emissies vrijkomen. Het is echter te hoog gegrepen dat iedereen aan de warmtepomp moet. Ten eerste is
het vaak technisch niet haalbaar omdat de warmtepomp in bestaande situaties niet past qua vraagtemperatuur. Ten
tweede komt Nederland dan permanent aan een elektrisch infuus te liggen als we massaal overstappen op warmtepompen.
Er zal qua infrastructuur behoorlijk wat moeten wijzigen. Om het achterliggende stroomnet te verzwaren zijn forse ingrepen
nodig en veel extra elektriciteitscentrales. Deze kosten zullen indirect ook weer aan de consument doorberekend gaan worden.
En dan nog is men als eigenaar nog steeds afhankelijk van de energieleverancier. Biomassa is als enige energiebron
duurzaam, onafhankelijk en altijd direct beschikbaar. Biomassa is een belangrijk onderdeel van verduurzaming, samen met
andere duurzame middelen zijn we op de goede weg.”
De haven van Rotterdam is een van de grootste zeehavens ter wereld en de grootste diepwaterhaven in Europa. Bijna 500 miljoen ton goederen worden hier elk jaar behandeld. Voor de bedrijven zijn o.a. duurzaamheid en betrouwbaarheid een must om te kunnen concurreren. Hierom heeft het wereldwijd operationele havenbedrijf gekozen voor een biomassa ketel van Bio Energie op Maat. In het centrum van het project: twee HDG houtsnipperketels met een totale capaciteit van maar liefst 800 kW.
De twee houtsnipper ketels bieden rechtstreeks in het havencomplex de vereiste warmte om tijdelijk opgeslagen producten in de chemische industrie op temperatuur te houden. De opslag vereist een uiterst betrouwbaar warmte-aanbod omdat de goederen bij een te lage temperatuur uitharden en dus onbruikbaar worden. "Betrouwbaarheid, robuustheid en flexibiliteit” - was precies het profiel voor dit verzoek en daarmee de reden dat het bedrijf heeft gekozen voor de hoogwaardige producten die Bio Energie op Maat levert. Samen met onze partner HDG is het gelukt om een oplossing voor de unieke vereisten van dit havenbedrijf te bieden.
Verpakkingsmateriaal van hout wordt brandstof
De brandstof voor de houtsnippersketels wordt geproduceerd in de haven zelf. Onbehandeld verpakkingsmateriaal welke niet langer benodigd is, wordt lokaal verwerkt tot hoogwaardige houtsnippers. Deze doordachte manier is niet alleen kostenbesparend, maar de CO2-balans wordt hierdoor ook verder verbeterd. Samen met de vermeden fossiele brandstoffen en de enorme besparing op de energierekening betekent dit een win-winsituatie, zowel voor het havenbedrijf als voor het klimaat.
Er worden steeds meer HDG verwarmingssystemen in de havens van Rotterdam en Amsterdam gebruikt voor een breed scala aan doeleinden – van "klassieke" verwarming van magazijnen tot speciale taken zoals de warmtebehandeling van cacao bonen voor de bestrijding van plagen. Er zijn op dit moment al enkele tientalen systemen in gebruik.